قانون ؛ یکی از مصارف غذایی مهم ایرانی‌ها ، گوشت مرغ، فرآورده های آن و انواع پروتئین های گوشتی است که در کنار گروه های مختلف محصولات کشاورزی، از درصد های مختلف آنتی بیوتیک ها و هورمون برخوردار هستند.فقط سرانه مصرف مرغ در ایران بالغ بر 24 کیلوگرم است که آنتی بیوتیک های تزریقی به آنها، آسیب های جدی به شهروندان وارد کرده که البته کمتر در مورد آن و آسیب هایی که به سلامت مردم وارد شده ، گفته می شود.

آسیب های هورمونی جدی است؟

ای کاش می‌شد قبل از خواندن این گزارش یک آزمایش آسان انجام بدهید. البته به علت اینکه ما می‌خواهیم شما هرچه سریع‌تر و کم زحمت‌تر پی به واقعیت ببرید خودمان آزمایش و نتیجه آن را به اطلاعتان می‌رسانیم. مواد مورد نیاز برای این آزمایش‌‌ همان موادی است که برای طبخ خوراک مرغ نیاز دارید. فقط حواستان باشد که در یک ظرف از مرغ محلی و در ظرف دیگر از مرغ شرکتی یا پرورشی استفاده کنید. بعد از پختن می‌توانید شکل ظاهری این دو غذا را با هم مقایسه کنید. در صورت انجام این کار خواهید دید که مرغ محلی دارای گوشتی تیره‌تر، سفت‌تر، و بافت‌هایی کاملا جدا از یکدیگر است و البته استخوان‌های کوچک و بیشتری دارد اما مرغ پرورشی گوشتی روشن‌تر و پفکی‌تر و بافت‌هایی یکپارچه‌تر دارد و البته تعداد استخوان‌ها در این نوع مرغ کمتر و البته بزرگ‌تر است.

شاید شما هم قبلا هر دو نوع مرغ و گوشت محلی و پرورشی را امتحان کرده باشید اما هرگز به تفاوت‌های آن‌ها و دلایل این تفاوت‌ها فکرکرده‌اید؟ در این گزارش سراغ چند نفر متخصص و مسئول رفته‌ایم تا درباره دلایل این تفاوت‌ها و همچنین تاثیری که خوراکی‌های غیرارگانیک بر بدن ما می‌گذارند بپرسیم. در واقع در دهه ۱۹۴۰ دانشمندان دریافتند که افزودن آنتی بیوتیک‌ها و ترکیبات آنابولیک مانند استروژن مصنوعی به غذای دام و طیور باعث بهبود افزایش وزن در آن‌ها می‌شود و در‌‌ همان سال‌ها بود که تولید تجاری آنتی بیوتیک‌ها و استروژن‌ها شکل گرفت.

در دهه ۱۹۵۰ سازمان غذا و داروی آمریکا، (FDA )مجوز مصرف این مواد را در دامپزشکی‌ها صادر کرد. از‌‌ همان زمان تا کنون همیشه افرادی بوده‌اند که مردم را از مصرف محصولات پرورشی که شامل میوه‌ها هم می‌شد منع می‌کردند و درست در مقابل آن‌ها کسانی بودند که استفاده از هورمون‌ها در محصولات غذایی آن هم در سطح گسترده و همچنین تاثیر منفی روش‌های افزایش سرعت و کیفیت رشد را به شدت تکذیب می‌کردند و اعتقاد داشتند که گروه اول بیش از حد مسئله را بزرگ می‌کنند. این افراد جوجه‌ای را که قبلا ۸۰ روز طول می‌کشید تا تبدیل به مرغ شود و حالا این فرآیند ۳۵ روزه انجام می‌شود را مربوط به تکنیک‌های پرورش دام و طیور می‌دانند!

دکتر ساجده سلیمی کار‌شناس کیفی یکی از شرکت‌های معروف تولید مرغ و تخم مرغ به «قانون» می‌گوید: «راه‌های زیادی برای رشد سریع‌تر مرغ‌ها وجود دارد اما این حرف به این معنی نیست که مرغی که در مرغداری رشد می‌کند حتما مورد تزریقات ژنتیکی و هورمونی قرار گرفته است. خیلی از کارهایی که ما در مرغداری‌ها می‌کنیم مربوط به تقویت رشد مرغ‌ها از طریق بهبود کیفیت رشدشان است به عنوان مثال ما با تزریق آنتی بیوتیک کاری می‌کنیم که بعضی میکروب‌ها در بدن حیوان رشد نکنند و همین موضوع باعث می‌شود که در نهایت یک مرغ پروار داشته باشیم.

از طرفی ما وقتی دست به پرورش مرغ می‌زنیم از ابتدا جوجه‌ های پروار‌تر و بهتر را انتخاب می‌کنیم و جوجه‌های ضعیف‌تر برای کارهای دیگر جدا می‌شوند. علت تفاوت شکل و رنگ استخوان‌ها هم این است که از ابتدا جوجه‌ای که تبدیل به مرغ پروار می‌شود مثل یک جوجه محلی نیست. شما حتی تفاوت رنگ نوک و پر آنها را با نمونه‌های محلی می‌بینید. البته این را که مواد هورمونی برای رشد سریع‌تر دام و طیور به آن‌ها داده می‌شود، تکذیب نمی‌کنم اما تا به حال دانشمندان ثابت نکرده‌اند که این مواد می‌تواند برای بدن انسان مضر باشد.

مسئله اساسی که ما با آن بر خورد داریم جبهه گیری بیشتر مردم نسبت به فناوری است به این صورت که فکر می‌کنند هر چیزی که با استفاده از روش‌های نوین به دست بیاید حتما ضرر دارد و آنقدر در این زمینه حساسیت نشان می‌دهند که آخر یک چیزی پیدا کنند در حالی که در مورد مواد و محصولات طبیعی هم خطرات بسیاری وجود دارد مثل انواع انگل‌ها و بیماری‌هایی که خوردن حیوانات محلی ممکن است وارد بدن انسان کنند.»

آثار سوء مصرف گوشت مرغ بر سلامت مردم

با وجود اطمینانی که دکتر سلیمی درباره سلامت مواد غذایی پرورشی می‌دهد باز هم کار‌شناسان تغذیه نظر دیگری دارند. دکتر فرهاد مومنی فوق تخصص تغذیه می‌گوید: «چطور ممکن است مواد به کار رفته در بدن حیواناتی که توسط انسان‌ها خورده می‌شوند بر سلامت انسان بی‌تاثیر باشد؟! مطمئنا تاثیر گذار است اما اعلام این تاثیرگذاری به نفع بسیاری از صنایع نیست حتی به نظر می‌رسد فهمیدن تاثیرات مخرب این مواد بر بدن ما به نفع خود مردم هم نیست چرا که باعث می‌شود تنبلی را کنار بگذارند و بیشتر روی موادی که مصرف می‌کنند حساسیت داشته باشند.

به همین دلیل خیلی‌ها از عبارات «هنوز کسی به نتایج قطعی نرسیده است.» یا «دانشمندان هنوز مطمئن نیستند.» استفاده می‌کنند. اما واقعیت این است که خیلی از محققان مطرح دردنیا بر این باورند که هورمون‌های استروییدی، به خصوص باعث بلوغ زودرس در دختران، به همراه افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان در مراحل بعدی زندگی می‌شود.» او ادامه می‌دهد: «البته فکر نکنید که مصرف این مواد برای سایر افراد جامعه بی‌خطر است بلکه تحقیقات بسیاری وجود دارد که ثابت می‌کند هورمون‌های موجود در محصولات خوراکی باعث تحریک افرادی می‌شود که استعداد ابتلا به سرطان پروستات را دارند. از طرفی دریافت هورمون توسط کودکان می‌تواند علاوه بر زمینه‌سازی برای ابتلا به بیماری‌ها، روند رشد کودکان را هم مختل کند.»

زنان آسیب بیشتری می بینند

دکتر رویا حسینی، فوق تخصص غدد و رئیس اداره بهداشت کشاورزی وزارت بهداشت هم معتقد است استفاده از محصولات ارگانیک برای بدن بهتر از محصولات پرورشی است. او به «قانون» می‌گوید: «اختلالات قاعدگی، موهای زائد و یا ریزش مو از عوارض مصرف هورمون است که بیشتر بر زنان تاثیر می‌گذارد. همچنین هورمون در زنانی که قصد بارداری دارند نیز تاثیر می‌گذارد به نحوی که حتی می‌تواند سطح تظاهرات مردانه را در آنان افزایش دهد.» به گفته وی، آکنه‌های مقاوم به درمان نیز از عوارض افزایش هورمون در بدن است. ولی در کل در مردان تاثیر چندانی ایجاد نمی‌کند به جز مردانی که استعداد ابتلا به برخی از بیماری‌ها را دارند. در کودکان نیز اگر هورمون بیش از حد زیاد باشد بر رشد آنان تاثیر می‌گذارد.»

میوه‌ها رادریابید

شاید همه ما آنقدر به وجود هورمون و مواد صنعتی در گوشت دام و طیور توجه کرده‌ایم که محصولات گیاهی مثل انواع میوه‌ها را کاملا فراموش کرده‌ایم اما بسیاری از اهالی نظام سلامت به وجود مواد مختلف شیمیایی در میوه‌ها اعم از هورمون‌ها و انواع مواد سمی و آفت کش‌ها اشاره می‌کنند و آن‌ها را تهدیدی برای سلامتی مردم می‌دانند. دکتر محمد رضا باریکانی متخصص تغذیه درباره تاثیر میوه‌های صنعتی بر سلامتی مردم می‌گوید: «توصیه ما این است که در هر فصل میوه‌های‌‌ همان فصل را مصرف کنند و در ابتدای هر فصل در استفاده از میوه‌های نوبرانه عجله نکنند چون بسیاری از این میوه ها در شرایط شیمیایی و با برخی گاز‌ها و مواد هورمونی زود‌تر از موعد یا در فصلی نا‌مناسب تولید می‌شوند که مصرف آن‌ها قطعا برای بدن آسیب زا خواهد بود.»

دکتر باریکانی ادامه می‌دهد: «نکته دیگری هم وجود دارد که باید دولت و مسئولان به آن توجه کنند آن هم استفاده بیشتر از استاندارد از سم‌ها و آفت کش‌هاست. ما در این زمینه و برای وادار کردن مسئولان برای نظارت بر این موضوع تلاش زیادی کرده ایم اما هنوز این تلاش‌ها نتیجه نداده است. مسئله حائزاهمیت در این مورد استفاده از سموم غیر استاندارد و متفرقه است که به دلیل غیر مناسب بودن باید استفاده بیشتری از آن‌ها بشود تا تاثیر بگذارند. از طرفی این مواد با شست و شوی عادی از بین نمی‌روند و برخی دیگر از آن‌ها بر ساختار میوه تاثیر می‌گذارد که با هیچ شست وشویی قابل از بین رفتن نیست. به همین دلیل از وزارت بهداشت و سایر نهادهایی که در این زمینه فعال هستند درخواست می‌کنیم بر این موضوع نظارت کنند و بیشتر به فکر سلامتی مردم باشند تا مقبولیت خودشان و محبوبیت نزد صاحبان صنایع.»